Altun Can Hatun kimdir?
Altun Can Hatun önce Harzemşah’la evlenmiş. Harzemşah’tan “Enusirevan” adlı bir oğlu olmuştur. Harzemşah’ın vefat etmesiyle genç yaşında dul kalmıştır. Altun Can Hatun’un güzel ahlaklı, akıllı ve kültürlü olması Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’in ilgisini çekmiş ve evlenmişlerdir…
Altun Can Hatun, ata binen kılıç kuşanan gerektiğinde askere komutanlık yapacak kadar cesur ve bilgili idi. Devlet işlerinde Tuğrul Bey’e yardımcı olmaktaydı…
Tuğrul Bey’in üvey kardeşi İbrahim Yınal’ın, Tuğrul bey’in halifelik merkezi Bağdat’ta bulunmasını fırsat bilerek Hemedan’da isyana kalkışması, Tuğrul Bey ailesini ve devlet erkanını Bağdat’ta bırakarak isyanı bastırmak için isyancıların üzerine gitmiştir…
Yapılan savaşta Tuğrul Bey başarılı olamamıştır. Bağdat’a gelen haberlerde Tuğrul Bey’in esir düştüğü yönünde olması Abbasi halifesi ile Selçuklu sarayını telaşa düşürmüştür. Halife ve Selçuklu vezirleri Tuğrul Bey’in yerine Altun Can Hatun’un oğlunu tahta çıkartmaya çalışmışlardır. Bu duruma şiddetle itiraz eden Altun Can Hatun, kendi öz oğlunu Sultanlığa heveslendiği için zindana attırmış ve Türkmenlerden oluşturduğu bir orduyla kılıç kuşanıp orduyu komuta ederek kocası Tuğrul Bey’in yardımına koşmuştur. İsyancıları dağıtmış, Tuğrul Bey’i muhasaradan kurtarmıştır. Böylelikle Büyük Selçuklu Devleti’nin parçalanması ve yıkılması önlenmiştir.
Altun Can Hatun, Devletin menfaati için kendi öz oğlunu bile gözünü kırpmadan zincire vurduracak kadar akıllı ve cesurdur. Bu değerli fedakar Türk Anası yakalanmış olduğu hastalıktan kurtulamamış 1060 yılında vefat etmiştir. Son nefesini vermeden önce Sultan Tuğrul Bey’e şu vasiyette bulunmuştur:
“Halife’nin kızı ile evlenmek için ne mümkünse yap. Böylece hem bu dünya hem de ahiret saadetine nail olursun.” Tüm servetini de Halife’nin kızına düğün armağanı olarak bağışlamıştır.
Altun Can Hatun Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun başkenti Rey şehrinde defnedilmiştir. Rahmet ve saygı ile anıyoruz.
Malazgirt zaferini kazanan Sultan Alparslan’ı, Altun Can Hatun’un oğlu olarak gösterenler var. Bu bilgi yanlıştır. Sultan Tuğrul Bey’in çocuğu olmamıştır. Sultan Alparslan, Tuğrul Bey’in kardeşi Çağrı Bey’in oğludur.
Prof. Dr.Zekeriya Kitapçı